Lezingen

Nieuws
Werk
   -Alle
   -Ebooks
   -Luisterboeken
   -Bewerkt/Verfilmd
   -Vertaald
   -Bekroond

Auteur
   -Biografie
   -Bibliografie
   -Prijzen
   -Interviews
   -Standpunt
   -Dissertaties
   -Favorieten

Audio/Video
Foto's
Contact

'Zogezegd in Gent' wordt groot

De Morgen, 07 april 2008
door Sarah Theerlynck

Tweede editie van literair festival is opnieuw schot in de roos

In de Vooruit werd vrijdag het startschot gegeven voor de Literaire Lente. De tweede editie van Zogezegd in Gent draaide om de erfenis van mei '68 en legde meer de nadruk op de literatuur dan op het feesten.

Tom Lanoye gaf het festival vorig jaar een spetterende geboorte, Anne Provoost loodste het dit jaar de volwassenheid in.

Twee jaar geleden was de Literaire Lente meer een 'literaire herfst'. De actie was met haar eeuwige kortingsbonnen saai en dor geworden. Het openingsfeest Zogezegd in Gent bracht daar vorig jaar verandering in. Curator Tom Lanoye deed de actie rond de literaire voorjaarsoogst helemaal openbloeien. Er waren toen literaire kakmadammen, een literair-erotisch kapsalon en een zot verjaardagsfeest voor Herman Brusselmans. Dit jaar pakte Anne Provoost het wat serieuzer aan. Thema was de erfenis van mei '68 ("De verbeelding aan de macht") en er werd gefocust op verleden en toekomst van de nationale en internationale letteren. Blikvanger van de avond was de Fenomenale Feminateek van Louis Paul Boon (kader).

"Er komen warme dagen. Hete tijden hangen in de lucht." In haar "staat van het boek", dat de titel 'De moraal van het verhaal' kreeg, had curator Anne Provoost het over literatoren en hun engagement. "Als het debat verhit raakt, kloont de schrijver zichzelf", las ze en ze riep ons op die "schizofrenie" te koesteren, die "dubbele tong" te celebreren. Als je de schrijver zijn fictie maar laat, dan wordt hij vanzelf visionair en profetisch. Tijdens Provoosts speech werd een videohommage aan Hugo Claus geprojecteerd. Zelf de inzet van het recente maatschappelijke debat over euthanasie, leek de meester de curator goedkeurend toe te knikken.

Hetzelfde thema, maar dan toegespitst op mei '68, kwam terug in het estafettedebat. Wat betekende mei '68 voor de culturele wereld? Wat waren de boeken van mei '68? En wat met de censuur? Op die vragen werd met telkens drie gasten dieper ingegaan. Met moderator Piet Piryns en debater Walter van den Broeck leidde dat tot amusante 'opa vertelt'-verhalen, zoals dat van de arbeiders die naar de première kwamen van Van den Broecks toneelstuk Groenten uit Balen en het een schande vonden dat "het decor wiebelde". Maar er kwamen ook boude stellingen van, zoals die van professor Bea Cantillon, die het over de "drie grote leugens van mei '68" had: het verdwijnen van de ongelijkheid tussen man en vrouw, tussen de "dommen" en de "slimmen" en tussen rijk en arm.

Van het verleden naar de toekomst was maar een kleine stap. In een volle Domzaal kregen nieuwe literaire stemmen het woord. David Van Reybrouck stak een lofrede af op Charlotte Therssen, "een stem die fris, oorspronkelijk en nu al veelbelovend is in de Vlaamse letteren". Met haar brief aan haar overleden broer bewees ze dat dat geen verplicht nummertje was geweest.

Nostalgie en poepende mensen

Ondertussen baadde de theaterzaal in de nostalgie. Stany Crets had het met Jef Geeraerts over zijn Gangreen I - Black Venus, een boek dat de schrijver vooral een "stijloefening" noemde. "Maar dan wel een stijloefening gelardeerd met poepende mensen", merkte de interviewer terecht op. Het werd een geanimeerd gesprek over literatuur en pornografie, over censuur en hypocrisie. Op het einde las Geeraerts de eerste bladzijden voor van het boek dat de ene minister door het gerecht in beslag liet nemen en dat van de andere de Staatsprijs kreeg (Geeraerts: "een typisch Belgische stommiteit"). Het waren warme dagen, hete tijden.

Zogezegd in Gent kreeg ook officieel bezoek. Premier Yves Leterme kwam er het boek ophalen dat de Radio 1-luisteraars en de lezers van De Standaard hem via een enquête hadden aangeraden. Van Marc Reynebeau kreeg hij weinig verrassend Het verdriet van België van Hugo Claus toegestopt. "Ik heb het al gelezen", was de eerste reactie van de eerste minister. Hij vond het goed, maar "zeker niet zijn beste".

Het was het weinig bevlogen einde van een bevlogen avond.
Zogezegd in Gent is groot geworden en is goed op weg om een van de belangrijkste literaire evenementen te worden van Vlaanderen.

De Fenomenale Feminateek: vuile prentjes kijken achter glas

Zogezegd in Gent was ook de avond waarop voor het eerst in dertig jaar de Fenomenale Feminateek van Louis Paul Boon te zien was. In Antwerpen was een tentoonstelling over de 22.400 vrouwenfoto's in het Fotomuseum afgeblazen door de gedeputeerde voor Cultuur Ludo Helsen (CD&V). In Gent was de hele verzameling, behalve de foto's van minderjarigen, eenmalig wel te bezichtigen.

"Verboden voor minderjarigen. Sommige beelden kunnen schokkend zijn", verwelkomt ons een bordje. Dat blijkt wel mee te vallen. We verwachten muren vol blootprentjes, maar krijgen een groen geschilderde kubus met zeven loketten in de plaats. Achter het glas halen acteurs, de handen in doorzichtige handschoenen gestoken, de prentjes een voor een uit hun houten doosjes en draaien ze om. Van achter een microfoon wordt ondertussen de catalogus die Boon bij zijn verzameling schreef, voorgelezen. Alle categorieën waarin 'Voil Lewieken' zijn collectie heeft onderverdeeld passeren de revue. 'Kaarten uit Nice 1950'. 'Met de haren op de tieten'. 'Op de rug liggend met opgeheven been'. Een van de acteurs rangschikt de foto's minutieus voor hij ze aan het publiek laat zien. Zo moet Boontje indertijd ook bezig zijn geweest. Met de tongpunt uit de mond knippend en plakkend.

Curator Anne Provoost heeft een mooie manier gevonden om de verzameling van Boontje aan de wereld te tonen. De sfeer van Erembodegem, waar de auteur de foto's op de schappen van een grote wandkast bewaarde, blijft behouden en je kunt samen staan giechelen om de soms aandoenlijk klinkende categorieën en de enorme hoeveelheden schaamhaar.

Dat vindt ook zoon Jo Boon, die goedkeurend staat toe te kijken terwijl het volk de tentoonstellingsruimte binnenstroomt. "Dit is de ideale oplossing", zegt de fotograaf. "Je kunt onmogelijk 22.000 foto's gaan ophangen, hé. Ik vind het ook heel belangrijk dat alle foto's er zijn, ook de 27 prentjes van minderjarigen. Die worden niet getoond, maar de vier kistjes zijn er wel." Meer nog dan een literair project vindt zoon Boon de Feminateek een uniek tijdsdocument. "Je ziet mooi de evolutie. In de categorie 'het naakt van de straat' bijvoorbeeld zie je de decolletés groeien."

Ook hij heeft de acteur opgemerkt die de plaatjes tot in detail rangschikt. "Zo ging dat, hé. Telkens als mijn vader tijd vond, was hij aan het knippen en het plakken. Maar het was geen hobby, het was werk. Bij Louis moest alles dienen. Hij verzamelde blote vrouwen op papier, ik deed dat in mijn fotoatelier in het echt (lacht)."