Juryverslag

Juryverslag voor Vallen van de Zilveren Griffel
1995

Vallen kan bij uitstek als een voorbeeld gelden van het steeds toenemende grensverkeer tussen jeugdliteratuur en literatuur: de in dit boek opgevoerde problematiek en de literaire uitwerking daarvan geven de kwalificatie 'roman' zonder meer geldingskracht. Vallen ziet er niet alleen uit als een 'volwassen' roman, dat is het ook. Een vergelijking met het werk van Peter Pohl en Aidan Chambers dringt zich op.

De opzet van de roman - laten we het daar dus maar op houden - is welhaast klassiek te noemen. Als in een tragedie verklapt Provoost onmiddellijk in het begin dat Caitlin, het vriendinnetje van de hoofdpersoon Lucas, haar linkervoet mist. Vervolgens wordt - heel geleidelijk - de toedracht duidelijk.

Lucas' lotgevallen hebben zowel in literair als thematisch opzicht grote indruk gemaakt op de jury. Vallen is niet alleen "een intrigerende, sfeervolle roman over een broeierige zomer", zoals de achterflap ons laat weten. Het laat zich evengoed lezen als een psychologische roman met als thema's 'verraad, schaamte en schuld', als thriller, als politieke roman én als liefdesverhaal.

Het is ook een moralistisch boek. Lucas maakt de verkeerde politieke keuze: hij gaat door de knieën voor de verbaal begaafde, charismatische fascistenleider Benoît ("Je mag niet vergeten: ons land wordt momenteel bezet door een vreemd volk. (...). Je zou toch niet willen dat we collaboreerden?") en dat komt hem duur te staan. Maar tegelijkertijd valt die keuze te begrijpen door de genuanceerde manier waarop Provoost haar hoofdpersoon portretteert: hij kan niet voor honderd procent verantwoordelijk worden gesteld voor zijn ondergang, hij is ook een slachtoffer van de omstandigheden.

Een geraffineerde karaktertekening, een zorgvuldige structuur, een knappe intrige, een indringende beschrijving van het verschijnsel vreemdelingenhaat, dit alles is door de auteur verwerkt tot een fascinerend geheel, een uitgelezen combinatie van literaire vorm en maatschappelijke inhoud. De jury kent Vallen dan ook van harte een Zilveren Griffel toe.

Harry Bekkering
Lodewijk Deleu
Maria van den Heuvel
Dolly Janssen
Henk Peters
Theo de Ruiter
Margriet Veeneman
Carolien Zilverberg