Recensies

De Groene Amsterdammer, 13 april 2007
Joost de Vries

Brok in de keel

Telt In de zon kijken als een literair debuut? Anne Provoost (1964) heeft eerder een handjevol literaire jeugdboeken geschreven, die met alle denkbare prijzen bedolven werden, en heeft met deze roman de overstap gemaakt naar volwassen literatuur. Haar jeugdboeken zaten altijd al op de grens van het literaire – geen piraten en jonkvrouwen bij deze Vlaamse – maar nu heeft ze met grote stappen de grens overschreden.

Chloë woont met haar ouders en halfzus op het Australische platteland. Op een dag overlijdt haar vader na de trap van een paard, terwijl haar moeder langzaam blind wordt. Chloë’s zus vertrekt, ze wordt gek van haar moeder, die met het verlies van haar man en haar zicht haar dochters steeds meer in de gaten houdt – ‘haar oog, dat je aan je vastkleeft, als kliskruid’.

Schrijven vanuit het perspectief van een kind kan lastig zijn, immers, kinderen hebben niet de intellectuele lading die een auteur wellicht nodig heeft om zijn onderwerpen uit te werken. Dit blijkt geen probleem voor Provoost. Eén keer valt ze uit karakter – als Chloë iets als een ‘banaal interieur’ beschrijft – maar voor de rest functioneert Chloë als het perfecte middel om suggestief en impliciet te vertellen. Prachtig is de scène waarin moeder een blauwtje loopt bij de smid; nooit zegt Chloë het hardop, maar de spanning van onvervuld verlangen tussen haar moeder en de man is levensecht.

Mooi is het gemak waarmee Provoost de outback beschrijft, met de vanzelfsprekendheid van een kind dat er is opgegroeid. Mooi is de echtheid van het gekibbel tussen de twee zussen, de ene in de puberteit, de andere bijna. Mooi is vooral de manier waarop moeder en dochter naast elkaar leven, hoe Chloë meer en meer van haar jeugd moet inleveren. Als ze een keer een vriendje maakt, is dat een hond en die gaat al weer snel dood. Haar vader is dood, haar zus is weg, haar moeder is blind. Wil iemand dat meisje alsjeblieft een knuffel geven?

Toch is Chloë niet zielig. Zo min als ze in haar observaties medelijden heeft met haar moeder, zo staat ze nauwelijks stil bij haar eigen verdriet. Heel af en toe schijnt er een hartverscheurend gemis door de regels – als ze stilstaat, heel even maar, bij het kruisje op de kalender dat de Venusovergang weergeeft, het laatste kruisje dat haar vader heeft gezet: ‘Dit is het, verder vooruit heeft hij niet gekeken.’ Een brok in m’n keel. In de zon kijken is, nu al, een van de beste debuten van 2007.