De Morgen, 2 april 2008
Door Sarah Theerlynck
Wat is er veertig jaar na mei '68 overgebleven van de Grote Idealen? Op het literaire evenement Zogezegd in Gent gaan meer dan dertig schrijvers op expeditie. Hun weg baant zich langs estafettedebatten, boeken van chocolade en blote prentjes. Curator Anne Provoost stippelt speciaal voor De Morgen een parcours uit.
Zogezegd in Gent: de vijf blikvangers van curator Anne Provoost
'Wij zijn een festival van de degustatie'
De 24 boeken van de Literaire Lente
Anne Provoost: "Zij vormen het kloppend hart van Zogezegd in Gent. Dit jaar omvat de oogst onder andere Lege jurken van Christophe Vekeman, Dit moet je weten van Hanif Kureishi en Dorstige rivier van Rodaan Al Galidi. Zogezegd in Gent wil mensen goesting doen krijgen om een boek te lezen en hen oriënteren op de boekenmarkt. Daarin verschilt het van bijvoorbeeld Het Andere Boek, dat mensen bezoeken als ze een boek al gelezen hebben en hun kennis erover willen uitdiepen. Ons festival is er één van de degustatie. Vandaar ook dat we chocolatier Marc Vandenbussche gevraagd hebben om chocoladen versies van alle boeken van de Literaire Lente te maken. Die kunnen ter plaatse opgegeten worden. Het is een mooi statement: boeken zijn voor de mens even noodzakelijk als eten. Tegelijk staan die chocoladen boeken symbool voor het genot van het eten. Al wilde ik wel dat elk chocoladen boek een bitter hart had: literatuur mag nooit te zoet zijn. Ondertussen kun je veel auteurs van de boeken van de Literaire Lente aan het werk zien in de Concertzaal. Ook dat onderdeel, 'Dit is de toekomst', is gericht op degustatie. Het stelt op een snelle en snedige manier de boeken voor."
De chocoladen boeken, Brug, doorlopend
Dit is de toekomst, Concertzaal, 20.45
Zie voor de boeken van de Literaire Lente ook de Uitgelezenspecial vandaag in deze krant
De Fenomenale Feminateek
"Veel mensen denken dat Louis Paul Boons collectie langer in Gent zal zijn en zeggen me: "wij gaan wel een dag later, wanneer het minder druk is." Een groot misverstand, want de collectie zoals wij ze gaan voorstellen, zal maar één dag te zien zijn. We hebben een enorme paradox moeten omzeilen. Aan de ene kant wilde ik de bezoekers de Feminateek laten ervaren zoals ze is, aan de andere kant mocht ik de wet op de kinderpornografie niet overtreden. Gelukkig hebben we een manier gevonden om de Feminateek tentoon te stellen en ik ben er zeker van dat het de enige correcte is. Er zijn mensen die zeggen dat Boon helemaal niet met zijn collectie naar buiten wilde treden, maar dat klopt niet. Hij heeft meerdere keren zijn plannen voor publicatie aangekondigd en ging er ook meerdere keren mee aan de slag. Ik vind niet dat Ludo Helsens beslissing om de collectie niet in Antwerpen te exposeren aantoont dat we opnieuw preuts zijn geworden - integendeel, de vele reacties bewezen net dat het maatschappelijk draagvlak voor zijn beslissing klein was. Als er al iets is veranderd, dan is het de manier waarop we naakte vrouwen nu voorstellen. De vrouwen op Boons plaatjes zijn nog echte vrouwen. Nu zouden zij gefotoshopt worden. Of gewoon niet meer naakt gefotografeerd worden."
Het estafettedebat
"Dit is het theoretische luik dat de rol van literatuur in onze samenleving onder de loep neemt. Wat is de erfenis van mei '68? Wat is vandaag nog de kracht van fictie? Schrijven we nog over de toekomst? Al die vragen komen aan bod. Piet Piryns, Jos Geysels en Martine Tanghe modereren afwisselend. Debaters zijn onder andere David van Reybrouck, Gouden Uilwinnaar Marc Reugebrink en Rik Coolsaet. Het estafettestokje is BRES, de bundel van Leonard Nolens. Die zorgt voor uitgangs-, maar ook voor rustpunten. Het is een mooi symbool, want terwijl Nolens zelf altijd stelt geen deel te willen uitmaken van het maatschappelijke debat en gewoon te willen schrijven, schrijft hij wel dingen waar je in een debat veel mee kan doen. "Wij zijn de zwijgers na mei vijfenveertig", bijvoorbeeld. Ik heb het er zelf ook over in mijn 'staat van het boek', waarmee de avond opent. De literatuur zelf moet een speelzone blijven. Zij moet amoreel zijn. Tegelijk vind ik wat er nu aan het gebeuren is heel interessant. De schrijver is, zeker in vergelijking met tien jaar geleden, terug opiniemaker geworden. 'De schrijver die zichzelf kloont', noem ik het fenomeen in mijn speech."
De toren van Babel
"De buitenlanders, zeg maar. In dit luik, gepresenteerd door Anna Luyten en Annelies Beck, komen een paar internationale auteurs van boeken van de Literaire Lente aan bod: Philippe Claudel, Blake Morrison, Ingo Schulze, William Sutcliffe en Igor Stiks. Ook Antwerpenaar Joseph Pearce is erbij, want echt internationaal kun je pas zijn als je er ook je eigen land bij betrekt. Het eerste deel is er opnieuw één van degustatie. De schrijvers lezen voor in hun eigen taal. Er is boventiteling voorzien. In een tweede deel is er ruimte voor diepte-interviews. Het heeft veel moeite gekost om die buitenlandse auteurs naar Vlaanderen te halen. Schrijvers als Philippe Claudel en Igor Stiks zijn echte sterren. Hen strikken voor een festival in een klein landje als het onze is niet evident. Ik ben benieuwd of er veel volk op hen zal afkomen. In Vlaanderen is dat heel dubbel, hé. Iedereen zegt wel dat hij niet geïnteresseerd is in Nederlandstalige literatuur en vooral buitenlandse auteurs leest, maar als die dan aanwezig zijn op een literair evenement lokken ze vaak weinig volk. Blijkbaar gaan mensen graag luisteren naar wie ze al kennen."
Het geheugen
"Onder het motto 'Geen toekomst zonder verleden' hebben we een aantal oude Nederlandse en Vlaamse schrijvers uitgenodigd: Jef Geeraerts, Jos Vandeloo, Simon Vinkenoog en Willy Spillebeen. Ivo Michiels staat telefonisch met ons in verbinding vanuit Zuid-Frankrijk. Ruth Joos interviewt hen. Rode draad is het interviewboek van Margot Vanderstraeten Schrijvers gaan niet dood. Ik vind het schitterend wat Margot in dat boek heeft gedaan. Ze trok zich niks aan van canonisering, praatte met Harry Mulisch, maar ook met Aster Berkhof. Abdelkader Benali heeft het met haar over de grote lijnen die ze na het schrijven van het boek heeft ontwaard. Eén zo'n thema is het geheugen, brandend actueel na de dood van Hugo Claus. Hoe onthoud je? Vervormen wij ons geheugen? En: wat met de angst je geheugen te verliezen? Een andere rode draad is de oorlog. Hoe gaan zij met de herinneringen aan de oorlog om? Voor iemand die zes was als de oorlog voorbij was, was de oorlog een spel. Maar iemand van vijftien had lijken gezien. Iedereen gaat er dus anders mee om. Veel schrijvers die Margot heeft geïnterviewd konden er omwille van hun leeftijd of de afstand niet bij zijn. Op het podium geeft zij ook aan de afwezigen een stem."
Theaterzaal, 20.00
Zogezegd in Gent, een initiatief van Radio 1 en Boek.be, op vrijdag 4 april in de Vooruit in Gent vanaf 19.00
www.radio1.be, www.boek.be
