Boeken om in te bijten

BRUSSEL - CLOSE-UP April begint met Festival van het Eetbare Boek In heel de wereld komen deze week boeken-, kunst- en kookliefhebbers samen om eetbare boeken te bewonderen en op te eten. Anne Provoost nam de literaire chocolatier Marc Vandenbussche in de arm om vrijdag op het festival 'Zogezegd in Gent' 24 bitterzoete hardcovers te serveren.

24 nieuwe romans die het proeven waard zijn: dat is waar het allemaal om draait tijdens de Literaire Lente, een promotiecampagne die nu vrijdag op gang wordt getrokken met het literaire festival Zogezegd in de Gentse Vooruit.

'Toen ik nadacht over de eigenheid van Zogezegd in Gent kwam ik tot de conclusie dat het een echt degustatiefestival is', zegt de schrijfster Anne Provoost, die door Radio 1, de organisator, werd aangezocht om het programma samen te stellen. 'Je komt er niet naartoe om meer te horen over de boeken die je al kent, maar om de nieuwe oogst te ontdekken. Je kan het vergelijken met een wijnproeverij.'

Dat uitgangspunt viel mooi te combineren met de jonge, Amerikaanse traditie om in de week van 1 april eetbare boeken te maken en op te eten. 'En chocolade sluit dan weer aan bij de andere thema's: erotiek en verbeelding. Het zijn alle drie elementen die de kwaliteit van het leven verhogen. Zo'n chocoladen boek verbeeldt voor mij ook hoe lezen een manier is om op krachten te komen. En er is een verband met de censuurvraagstukken die we aansnijden: mensen hebben ook wel eens hun geschriften moeten opeten, om er niet voor gestraft te worden of juist bij wijze van straf - al is het moeilijk om feiten van fictie te scheiden in die geschiedenis van de bibliofagie (het eten van boeken, red.).'

Provoost wist bovendien dat er in Diksmuide een man woont die maar wat graag eetbare boeken maakt. 'Marc Vandenbussche is een echte literaire chocolatier. Ik leerde hem kennen toen hij me een foto stuurde van een chocoladen versie van mijn jongste boek In de zon kijken. Een grappige verrassing. Toen hij hoorde dat ik curator werd van “Zogezegd in Gent,, stelde hij voor om de 24 boeken in chocolade na te maken. Bij Boek.be vonden ze dat zo'n goed idee, dat ze bij Marc ook nog een bestelling plaatsten voor de latere activiteiten van hun Literaire-Lentecampagne. Ook daar zal het publiek dus telkens een chocoladen boek kunnen eten.'

Gedichten

Marc Vandenbussche draaide er zijn hand niet voor om. Hij heeft een chocoladewinkel in Diksmuide en begon een vijftal jaar geleden met literaire hoekjes in zijn etalage. 'Het was een manier om mijn passie voor literatuur in mijn werk te betrekken. Uiteindelijk kan je met chocolade zoveel meer maken dan pralines en paaseieren.'

'De eerste keer dat ik het durfde, was op een Gedichtendag. Toen zette ik een chocoladen gedicht in de etalage en de reacties waren heel positief. Zelfs mensen die zelden lazen, reageerden enthousiast, ze vonden het 'anders dan een boek lezen'. Intrigerend, toch? Sindsdien richt ik regelmatig literaire vensters in. Intussen vraagt de bibliotheek al dat ik op voorhand zou laten weten met welke boeken of auteurs ik aan de slag ga, omdat daar dan altijd meer vraag naar is. Chocolade doet lezen.'

Voor een gedicht gebruikt Vandenbussche een klein spuitzakje met witte chocolade om een grote blok melkchocolade te beschrijven; een fondant lijst maakt het geheel af. Maakt hij een chocoladen boek, dan probeert hij in bruintinten een zo exact mogelijke kopie van het origineel te maken. Boeken waarin je ook echt kan bladeren, kan hij niet maken. Chocoladelezers krijgen een cover, band en achterkant voorgeschoteld en als ze dat geheel stukslaan, vinden ze binnenin een hartje met een bittere vulling. 'Dat is hoe ik de kern van het boek zie.'

Pas toen Vandenbussche een bibliothecaris leerde kennen die zich verdiept in de bibliofagie, ontdekte hij dat er in de hele wereld mensen bezig zijn met eetbare boeken. Vooral in de periode rond 1 april, als het International Edible Books Festival de gekste banketten oplevert in bibliotheken, scholen, verenigingen en galeries.

'Het is iets wat me negen jaar geleden te binnen schoot tijdens een etentje met enkele kunstenaars op Thanksgiving Day', vertelt de initiatiefneemster Judith Hoffberg, die in Californië haar brood verdient als experte in kunstenaarsboeken. 'Boeken, eten en kunst zouden kunnen samenkomen in een eetbare-boekenfestival, bedacht ik. Ik stuurde een mail de wereld in waarin ik het voorstelde als een leuke 1 aprilviering voor het jaar 2000, waaraan iedereen met zijn eigen activiteit kon meedoen. En de wereld pikte het op.'

www.books2eat.com