Verfilmd

Interview
Visie, 9 november 2001
Pierre Raemdonck

Vallen komt voor opstaan

Het in 1994 verschenen boek Vallen van Anne Provoost over de opkomst van extreem-rechts en een vergeten oorlogsverleden, groeide uit tot een bestseller. Een jonge man komt tot de ontdekking dat zijn grootvader jodenkindere verklikte tijdens de oorlog. Toch valt hij zelf voor het 'foute' gedachtegoed. Later krijgt hij spijt.

Op dit ogenblik draait in onze bioscopen ook de knappe verfilming Falling van de regisseur Hans Herbots, bekend van Wittekerke en de Vlaamse versies van de Disney films.

Gezien de ernstige toon van Vallen verwacht je bijna automatisch oudere personages. Maar in jouw boek zijn het de jongvolwassenen die het verhaal leiden.

Provoost: "Voor mij heeft dat te maken met mijn interesse voor die leeftijdsgroep. Die komt voort uit de magie die ik ervaar, de wendbaarheid en het feit ook dat jongeren op die leeftijd nog vrij veel richtingen uitkunnen. Zo kunnen ze maandenlang Bob Marley-fans zijn en enige tijd later een andere artiest aanbidden. Of ze beslissen om geneeskunde te gaan studeren, en als ze zakken gaan ze rechten doen. Persoonlijk zou ik niet weer jong willen zijn, maar ik vind het wel een fascinerende fase van het leven. Ook het aspect van de seksuele ontluiking, de eerste liefde, het voor het eerst vrijen boeit mij. Ik probeer soms een boek te schrijven over iemand die halfweg de twintig is maar gaandeweg zakt de leeftijd steevast. Door zijn wendbaarheid is een jongere personage handig als verhaalelement. Je kunt er alle kanten mee uit."

Wordt een film over grote thema's niet gauw boodschapperig?

Herbots: "Je moet goed uitkijken hoe je het aanpakt. De film focust op wat Lucas overkomt. Dat wordt gesitueerd tegen de achtergronden van opkomend extremisme, en het verleden van zijn grootvader. Er worden wel standpunten ingenomen, maar nooit met de grote 'B' van boodschap."

Wilde jij iets bewust meegeven aan je lezers?

Provoost: "In de jaren negentig was het oké om te zeggen dat we niet mochten moraliseren. Net na de val van Berlijnse Muur dachten we dat we alles hadden bereikt. Het was niet meer nodig om elkaar eens goed de mantel uit te vegen, want iedereen kon voor zichzelf uitmaken wat goed was en wat niet. Ik ben daar ook in meegegaan. Nu is die tijd voorbij. Er is ook zoveel gebeurd sindsdien: Dutroux, zwarte zondagen, 11 september... Je mag opnieuw een boek schrijven dat over iets gaat. Anders blijven we zitten met alleen maar thema's waarin geen engagement zit."

Jullie wonen beiden in Antwerpen waar extreem-rechts goed scoort. Een bron van inspiratie?

Provoost: "Ik begon aan Vallen te schrijven in de periode van die zwarte zondag in 1989. Dat is geen toeval maar niet omdat ik Antwerpen woon. Het boek speelt zich ook niet af in Antwerpen. Ik had net zo goed in de Westhoek kunnen blijven wonen en hetzelfde boek schrijven. De opkomst van extreem denken is een internationaal gegeven."

Herbots: "Het is natuurlijk zo dat je beďnvloed wordt door wat rondom jou gebeurt, maar de problematiek in Falling is universeel, overstijgt Borgerhout, Vlaanderen of zelfs Europa."

Falling is jouw eerste volwaardige langspeelfilm. Was het geen groot risico om als beginnend regisseur een bestseller van eigen bodem te verfilmen?'

Herbots: "Ik ben altijd op zoek geweest naar dingen die mij de kans gaven om te experimenteren met beelden of die inhoudelijk interessant waren. Als regisseur ben ik gestart met het maken van kortfilms en documentaires over o.a. de sloppenwijken van Zuid-Amerika of over de schilder Memling. Het verfilmen van Vallen was een bewuste keuze omdat het een meeslepend verhaal is dat gaat over een aantal zaken die mij persoonlijk sterk interesseren. Bovendien, als je ettelijke jaren werkt aan een project moet het wel iets meer hebben dan het alledaagse."